Diode dập bảo vệ Tran

[mrbean8910]

Cái tiêu đề này chắc ace cũng đã quen quá rồi, mình cũng có đọc được một số bài nói về diode dập để bảo vệ transitor trong việc kích điều khiển motor (hay cuộn dây trong relay). Nhưng đây là lần đầu mình làm mạch nên vẫn còn 1 số thắc mắc mong ace có kinh nghiệm chỉ bảo dùm.
Mình vẽ 2 sơ đồ mạch tran kich quay motor (loại 12v dùng trong đồ chơi mini) nhưng mình chỉ cấp nguồn Vs cho nó chỉ dùng nguồn VCC (5v), có một số vấn đề mình còn băng khoăn như sau:

1. Hai sơ đồ vẽ trên đã đúng để kich motor quay (chỉ 1 chiều)? và con diode dập đặt như vậy đã đúng để bảo vệ đc con tran không?.

2. Con 1N5817 thì nó có thể chịu được dòng cảm ứng từ cuộn dây xả ngược lại là bao nhiêu (motor dùng loại mini), và nếu dùng motor loại lớn (dòng khoảng 1.2A) thì nên thay con diode dập đó bằng loại nào (chưa quan tâm đến vấn đề PWM ở tần số cao)?

3. Con tran C1815 và A1015 có dòng ra Ic = 150mA, nếu dòng xã nguơc ra của motor lớn hơn dòng Ic thì có bị cháy con tran trước khi được diode dập không, ý e muốn hỏi ở đây nên chọn Tran có dòng Ic lớn hơn dòng cuộn dây để tránh hỏng tran như vậy có đúng không? Ở đây e định dùng con C2383 vs A1013 để thay 2 con trên và không biết nó chịu nổi dòng 1,2A.

4. Khi Tran bị ngắt (ngưng dẫn) thì dòng điện trong cuộn dây sẽ xả ra đi theo chiều: đầu 2 cuộn dây --> Anot diode dập --> katot diode dập --> đầu 1 cuộn dây (trường hợp dùng tran pnp A1015); với thằng C1815 thì đầu 2 cuộn dây --> Anot diode dập --> katot diode dập --> đầu 1 cuộn dây. Ở đây với con pnp A1015 thì dòng xả ra nó gặp GND thì nó có gây ra ngắn mạch (chập, nổ) gì không, và với C1815 thì nó sẽ chạy lên nguồn VCC và tiếp tục chạy vào cuộn dây để giảm dòng cảm kháng (không biết em hiểu như vậy có đúng không).

5. Và khi Tran ngắt thì với A1015 thì motor được nối GND và không có cấp VCC nên sẽ không sao, còn với C1815 thì cuộn dây luôn được cấp VCC, và nếu mình cấp VCC không đưa GND vào đầu còn lại thì motor có bị nóng hay không?

6. Con điện trở đầu vào Ib để kich tran dẫn ở chế độ bão hòa (như 1 khóa điện tử) e tính như vậy có đúng không, hfe C1815 và A1015 trong datasheet là hfe=70, để tran dẫn bão hòa (như 1 khóa điện tử) thì dòng đặt vào Ib > Ic/hfe (150mA/70) ==> Ib>2ma, mình chọn R=1.5K; Ib = (5 - 0,7)/1,5k = 2mA {nếu công thức em tính đúng để đặt tran dẫn bão hòa thì có thể chọn R=1K (Ib=4,3mA)}.

ACE giúp đỡ cho mình một số thắc mắc với.

[Quocthaibmt]

với 2 sơ đồ mạch mô tơ đó thì mắc vậy là hợp lý , diode mắc đúng , 1N5817 (S-20v/1A)có áp thấp nên việc dập xung ngược không được tốt , nhưng áp sử dụng dưới 12v thì dùng được . còn các transistor đóng ngắt cho mô tơ nên chọn loại dòng cao , chứ mấy loại A1015/C1815 dòng max nhỏ quá , không chịu nổi dòng cho mô tơ , nên chọn loại 1A trở lên (tùy theo mô tơ)

[mrbean8910]

với 2 sơ đồ mạch mô tơ đó thì mắc vậy là hợp lý , diode mắc đúng , 1N5817 (S-20v/1A)có áp thấp nên việc dập xung ngược không được tốt , nhưng áp sử dụng dưới 12v thì dùng được . còn các transistor đóng ngắt cho mô tơ nên chọn loại dòng cao , chứ mấy loại A1015/C1815 dòng max nhỏ quá , không chịu nổi dòng cho mô tơ , nên chọn loại 1A trở lên (tùy theo mô tơ)

Cụ thể là e dùng để đk 3 loại motor
+ 1 loại nhỏ dùng trong đồ chơi mini: e tính dùng A1013/C2383 để điều khiển, e nghĩ chắc đủ dòng
+ 1 loại dùng động cơ bước (5.16V, 1.2A, đo R = 5.16/1.2 = 4.3 ohm): nếu cấp nguồn 5V để đk thì dòng qua cuộn dây Il = 5/4.3 = 1.16A, vấn đề còn khó hiểu ở đây của e, nếu e dùng A1013 để kich (Ic = 1A) thì khi dòng cảm ứng dội ngược lại cực C (1.16A) thì con Tran + Diode dập (1N5817) lúc này có chịu nổi hay không. Trong datasheet A1013 có ghi nhưng k ghi dòng đỉnh là bn nên e hơi thắc mắc chỗ này? Nếu trường hợp không chịu được thì e sẽ dùng con 2SD1209K (Ic = 1A, Ic(peak) = 2A, hfe = 4000). Anh cho e vài ý kiến chia sẻ thêm...
+ Và 1 loại loại động cơ DC 12V e chưa đo cuộn dây (điện cảm) của nó nên chưa bik R và nó là loại để kéo băng chuyền nên e định thay con kich nó = FET, nếu chọn FET thì a cho e hỏi nên chọn loại bn A. Mạch kích em dùng FET + Relay (kich 0 vào FET để dẫn động cơ chạy, còn Tran A1013 để đảo chiều động cơ khi Tran dẫn sẽ quay ngược lại)
+ Con R tính như thế nào để Tran vs FET hoạt động ở chế độ bão hòa (đóng/cắt), ai chỉ giúp e với, k bik e tính như #post1 có đúng k

Thanks

[Quocthaibmt]

Cụ thể là e dùng để đk 3 loại motor
+ 1 loại nhỏ dùng trong đồ chơi mini: e tính dùng A1013/C2383 để điều khiển, e nghĩ chắc đủ dòng
+ 1 loại dùng động cơ bước (5.16V, 1.2A, đo R = 5.16/1.2 = 4.3 ohm): nếu cấp nguồn 5V để đk thì dòng qua cuộn dây Il = 5/4.3 = 1.16A, vấn đề còn khó hiểu ở đây của e, nếu e dùng A1013 để kich (Ic = 1A) thì khi dòng cảm ứng dội ngược lại cực C (1.16A) thì con Tran + Diode dập (1N5817) lúc này có chịu nổi hay không. Trong datasheet A1013 có ghi nhưng k ghi dòng đỉnh là bn nên e hơi thắc mắc chỗ này? Nếu trường hợp không chịu được thì e sẽ dùng con 2SD1209K (Ic = 1A, Ic(peak) = 2A, hfe = 4000). Anh cho e vài ý kiến chia sẻ thêm...
+ Và 1 loại loại động cơ DC 12V e chưa đo cuộn dây (điện cảm) của nó nên chưa bik R và nó là loại để kéo băng chuyền nên e định thay con kich nó = FET, nếu chọn FET thì a cho e hỏi nên chọn loại bn A. Mạch kích em dùng FET + Relay (kich 0 vào FET để dẫn động cơ chạy, còn Tran A1013 để đảo chiều động cơ khi Tran dẫn sẽ quay ngược lại)
+ Con R tính như thế nào để Tran vs FET hoạt động ở chế độ bão hòa (đóng/cắt), ai chỉ giúp e với, k bik e tính như #post1 có đúng k

Thanks

với mô tơ đồ chới thì A 1013/ C2383 dòng đủ tải được , còn với các mô tơ lớn hơn hoặc mô tơ bước (step) thì bạn nên chọn loại TR Darlington , thì sẽ thuận tiện cho việc thiết kế mạch và lắp ráp hơn như B1344 và D1889 , loại này dòng và áp cao , chuyên dùng cho drive mô tơ , nó có sẵn diode dập xung luôn . Còn chọn Fet để chạy mô tơ thì có rất nhiều loại thông dụng , nhưng thiết kế thì hơi rắc rối chút xíu , như điều khiển cực G nên dùng cặp BJT N/P để đóng mở cực G thì Fet làm việc ổn định hơn, nhưng chỉ cần dẫn bão hòa thì việc khiển dễ hơn , cấp nguồn + trên 10v vào chân G thì Fet N đã dẫn bão hòa rồi , có loại 6v cũng đã đủ dẫn , dòng của Fet lại cao nữa , nên sau này người ta hay dùng Fet để lái mô tơ , nhưng khó ở việc điều khiển tốc độ , phải dùng kỹ thuật PWM, còn BJT thì dùng dạng analog dễ hơn . đối với transistor BJT thì việc chọn R kích hơi khó hơn là FET , nhưng nếu dùng loại phức hợp thì trở khiển chọn dễ hơn, từ 56k- 33k nối B vào nguồn + là TR-NPN đã dẫn tốt rồi