Mạn đàm về Âm thanh

[nguyendinhvan]

Mời bạn tham khảo bài viết tôi vừa hoàn thiện này

[nsp]

Tôi convert sang unicode và post lại....

Mạn đàm về Nghe

Chương I : Chuyện cổ tích

Chuyện kể rằng ngày xưa khi trái đất chỉ có ông Adam và bà Eva . Hàng ngày Eva ở nhà , còn Adam thì lang thang đi khắp các khu rừng để kiếm chút gì ăn được mang về . Lang thang một mình , nên Adam chứng kiến bao nhiêu chuyện hiểm nguy của các loài thú . Adam cũng biết những cái gì có thể mang lại sự hiểm nguy cho mình căn cứ vào những gì mình thấy được .
Một hôm , đang một mình trong rừng rậm . Adam bỗng giật nảy mình . Khi biết rằng sẽ có một con Hổ đang ở gần đây . Y như rằng một con Hổ xuất hiện cách Adam vài bước . mắt nó trừng trừng nhìn Adam .
Biết rằng mìng sẽ bị con Hổ xé xác ăn thịt như con Lợn rừng hôn nào Adam đã nhìn thấy . Trong cơn tuyệt vọng Adam nghĩ , mình sẽ chiến đấu với con hổ này . Adam vớ ngay được một mẩu cành cây dưới chân mình . Adam cẩn thận gõ mạnh cành cây vào gốc cây xem , liệu mẩu gỗ đó có đủ chắc chắn không .
Một tiếng cộc cộc khô khan rắn chắc đã khiến con Hổ chùn bước . Thấy vậy Adam gõ thêm mấy cái nữa .
Con Hổ suy tính một lát thấy khó nhằn được bữa trưa với một kẻ chưa biết thế nào lại đang có cái vũ khí trong tay . nó liền nghĩ , thôi để dịp khác . bây giờ đi kiếm vụ con mồi quen thuộc khác dễ xơi hơn . Nó lặng lẽ bỏ đi
Adam mừng rỡ sau vụ suýt mất mạng liền đem mâủ gỗ đó về nhà và khoe luôn với Eva rằng mình vừa thoát chết khi gõ hai thanh gỗ vào nhau . Hai ông bà vui mừng cùng gõ lại các thanh gỗ cho nhau nghe và cho rằng chúng có thể làm cho các thú dử hoảng sợ , không dám tiến công họ .
Adam và Eva đặt tên cho chúng là Âm thanh ( Âm do các Thanh gỗ tạo nên )

Biét được lợi ích của Âm thanh , Adam tận dụng nó triệt để . Lúc để đuổi lũ chim phá hoại . Lúc để doạ thú dữ . Và Adam cũng biết được các thanh gỗ khác nhau thì có Âm thanh cũng khác nhau . Dần dà đến lúc chỉ cần nhìn kích thước hay chất liệu của cái vật đó , Adam biết trước được cả Âm thanh của cái vật đó phát ra .
Adam bắt đầu tự hào , mình đã làm chủ được Âm thanh . và rất vui mừng khi truyền đạt lại kinh nghiệm đó lại cho Eva . Eva cũng không kém phần vui mừng khi được biết đến những điều mới lạ .
Tuy vậy mỗi khi nghe tiếng ì ầm trên trời cùng với những tia sáng thì Adam cũng biết phải nên về nhà sớm nếu không muốn bị ướt lạnh . Vì một cơn mưa sẽ đổ xuống .

Ngày tháng trôi qua Eva đã sinh cho Adam tới 7 đứa con . Thế rồi chúng đã lớn khôn . Adam không ngừng truyền lại cho chúng những hiểu biết về cách sử dụng Âm thanh của mình .
Đến một ngày kia khi Adam đã già yếu . Adam quyết định kỷ niệm ngày mình thoát nạn . Mỗi đứa con phải mang đến một âm thanh của mình tạo ra . Đến giờ tụ họp , 7 đứa con mang tới 7 thứ để tạo ra Âm thanh . Chẳng đứa nào giống đứa nào . Đứa lớn thì mang cái tạo ra Âm thanh dài . Đứa nhỏ thì mang cái tạo âm thanh ngắn .
Xếp tất cả trước mặt . Ôi ... bây giờ Adam thật vui mừng khôn xiết . Và đặt tên cho 7 cái tạo nên Âm thanh đó là Đàn âm ( Âm thanh của đàn con ) . Adam ra lệnh cho bọn chúng cùng cất lên tiếng Âm để cho Adam nghe . lũ con thi nhau đứa thì vỗ , đứa thì gõ cho Âm thanh của mình kêu to nhất để bố vui lòng .
Thôi thôi thôi ! Adam liền ra lệnh dừng ngay . Một thứ Âm thanh hỗn độn phát ra khién cho Adam không phân biệt tiếng Âm của đứa nào .
Bây giờ phải lần lượt phát ra âm thanh . Đứa lớn rồi tới đứa bé hơn , cứ như vậy lần lượt thì Adam mới biết được Âm thanh của đứa nào hay nhất .
Việc phát ra Âm thanh theo trình tự như vậy mãi xem ra cũng nhàm chán . Thế là lũ con của Adam liền tìm cách đổi chỗ cho nhau . Lần lượt từng Âm thanh cao thấp được phát ra nghe thấy vui hơn . Thế là Adam dành phải giứ lại cả 7 thứ tạo ra Âm thanh , chẳng bỏ đi cái nào .
Mỗi lần có cuộc vui , Adam triệu tập dủ cả 7 đứa con với 7 Âm thanh khác nhau đến cùng hoà tấu lên cho vui .
Nhưng chỉ duy nhất một điều đó là Adam và Eva không biết điều đó chính là Âm nhạc

[nsp]

Tiếp...

Chương II : Âm thanh và Âm nhạc

Câu chuyện mang tính huyền thoại trên cho chúng ta thấy Âm nhạc chỉ xuất hiện khi con người có đủ hai yếu tố .
1- Làm chủ được cách tạo ra Âm thanh
2- Xếp đặt được Âm thanh theo một trật tự và nguyên tắc nhất định
3- Có sự truyền đạt giữa nhiều nhười
Âm nhạc là thứ Âm thanh nhân tạo
Âm nhạc xuất hiện theo ý thức chủ quan của con người một cách có điều kiện . Nhưng với Âm thanh thì con người ta cảm thụ vô điều kiện . Âm nhạc chỉ là một phần nhỏ bé trong thế giới của Âm thanh chứ không phải tất cả . Âm nhạc và Âm thanh là hai vấn đề hoàn toàn khác biệt
Một bản nhạc bạn cảm thấy hay , thấy tuyệt vời trong một điều kiện nào đó . Bạn phải hiểu được bản nhạc đó , hay đã từng nghe bản nhạc đó ở đâu rồi . Hoặc nó phải có một quy chuẩn tương tự như chủng loại bạn yêu thích . Người ta gọi là làn điệu ( trường phái âm nhạc )
Bạn có thấy các bản nhạc Dân ca Chèo , Tuồng , Cải lương , Chầu văn nghe có hay không ?
Có thể bản nhạc của những Cauboy chăn bò miền tây mà bạn yêu thích thì nhiều Thanh niên Mỹ có thể rất coi thường chăng
Âm nhạc chỉ có giới hạn giá trị trong tầm cảm thụ của một tập quán chủng tộc . Nhưng Âm thanh thì ảnh hưởng tới tất cả các lĩnh vực khoa học kỹ thuật , cuộc sống phát triển của xã hội con người . Một bản nhạc có thể rất tuyệt vời , rất hay với một Con người này hay một Dân tộc này . Nhưng lại hoang toàn có thể bị một Con người khác hay một Dân tộc khác khước từ .
Âm nhạc mang bản tính chủng tộc phụ thuộc vào điều kiện tập quán của chủng tộc đó . Nhưng Âm thanh không có tính chủng tộc .
Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ . Con người cho phép mình nhận biết được những Âm thanh mà tai người không nhận biết được . Khám phá chúng và dần dần chinh phục thế giới Âm thanh . Con người không chỉ biết dùng Âm thanh để doạ thú dữ như Adam xưa , mà Âm thanh của con người hiện đại tạo nên đã biết gọi từng đàn cá nổi lên mặt biển để bắt vào lưới . Âm thanh của con ngươì tạo nên cũng khiến cho từng đàn chim hạ xuống mặt đát . Và có những Âm thanh con người tạo nên đã cảnh tỉnh cả Nhân loại .

Âm nhạc được phát triển theo bản tính chủng tộc nên nó được hoàn thiện thành một môn Nghệ thuật mang nguyên tắc hết sức khắt khe với bản sắc riêng của củng tộc đó . Có thể thấy được sự bảo thủ nặng nề không dễ dàng thay đổi
Bản nhạc của nhạc sỹ Bettovel mang sắc thái khác hẳn của nhạc sỹ Moza . Từng nốt nhạc rõ ràng trên mực trắng giấy đen . Nghệ sỹ nào muốn trổ tài thì cố gắng xem Bettovel hay Moza ngày xưa đánh bản nhạc đó như thế nào mà thể hiện thôi . Còn muốn thể hiện bản nhạc đó theo ý mình thì chắc chắn bị loại từ vòng sơ khảo .

Cho toí các Ca sỹ , Nghệ sỹ cũng vậy . ca sỹ Phương Thanh cứ hát những bài của Phương Thanh . SiuBLack cứ hát bài của SiuBLack . Ai cũng hay cả . Bạn có thể yêu thích bài hát của ca sỹ Phương Thanh nhưng người Tây nguyên lại dành một tình cảm không nhỏ cho SiuBLack

Các bài hát cũng vậy . Trong một hoàn cảnh chung của Dân tộc , trong một tâm trạng của người Ca sỹ và người Nhạc công , trong một tâm trạng của khán giả . Người nghệ sỹ có thể làm lỡ một nhịp trống đệm , làm lệch một nốt nhạc ( do tâm trạng ) Các yếu tố đó khiến cho một bài hát có thể trở thành bất tử theo thời gian . Mà người ta không thể làm lại điều đó lần thứ hai nữa . Đó mới là giá trị của nghệ thuật Âm nhạc .
Vì vậy hôm trước có một bác già bảo .... bây giờ tôi nghe .... không hay như ngày xưa nữa . Cũng đúng thôi bác ạ ! Bởi vì bây giờ không còn cái loại trống da đệm nhạc như ngày xưa , Đàn guita gỗ chẵc không ai muốn dùng , Kèn thì thổi làm gì cho mệt , Acoodeon thì đeo nặng người . Ca sỹ đứng trên sân khấu rực rỡ của ánh đèn của Paribynight thì có cố gắng mấy cũng khó diễn tả được như trên sàn gỗ hồi nào trước hàng ngàn con người đang hừng hực trong tim cùng chung một lý tưởng như xưa .
Còn bác , bác từ bỏ căn phòng khách bóng loáng của bác đi . Nhịn ăn ba ngày sau đó bác lên đồi cây , đào một cái hầm chữ A . Chui xuống đó với cái Radio chạy Pin . Chắc chắn bác nghe thấy hay như ngày xưa . !!!!
Lại một ngày kia , có một cậu bạn hỏi tôi . Anh nghe thấy Scopiong hát có hay không ? Tôi trả lời : Tôi chưa tưng hiểu được những lời hát của Scopiong ( tôi không biết ngoại ngữ ) Tôi cũng chưa từng bước trên con đường mà Scopiong từng đi qua . Tôi chưa từng nhìn thấy ánh đèn đêm thành phố của Scopiong ở bao giờ . Thì làm sao tôi có thể đánh giá anh ta hát hay đến mức nào .?????

Khi Âm nhạc đã phát triển đén tầm mức một môn Nghệ thuật thì chính lúc đó , Âm nhạc có xu hướng muồn thống trị cả thế giới của Âm thanh . Nhưng điều đó dường như không thể thực hiện được . Âm thanh và Âm nhạc có những đặc thù riêng không dễ dàng hoà hợp .
Âm thanh có tính định hướng , nhưng Âm nhạc không có tính định hướng mà có tính trừu tượng . Âm nhạc có tính giai điệu nhưng Âm thanh có tính bất thường .
Trong tất cả các bản nhạc hiện nay , các Nhạc sỹ chỉ quy định về giai điệu , âm sắc , Âm vực . Chưa thấy một bản nhạc nào viết cho kênh Âm thanh bên phải hay kênh Âm thanh bên trái . Như vậy Bản nhạc không quy định tính không gian cho mình . Không có một bản nhạc nào được biên soạn là Stereo hay 5.1 cả
Nhưng tại sao lại có những tác phảm âm nhạc Stereo ? Đó là người ta muốn Âm thanh hoá Âm nhạc . Làm cho bản nhạc gần gũi với tự nhiên hơn . Đó là nghệ thuật biểu diễn .
Trong một tác phẩm , bài hát : Gặp nhau trong mưa . Ca sỹ Phương Thanh đã sử dụng tiếng một cơn mưa cùng với tiếng chuông điện thoại trong bài hát của mình . Người nghe như được đang hoà đồng cùng Phương Thanh vậy . Nhưng trong bản nhạc mà Phương Thanh đã hát thì tôi chưa từng được biết ký hiệu của tiếng mưa rơi và tiếng chuông điện thoại như thế nào . Tiếng mưa không thể viết thành nhạc đẻ truyền đạt giữa hai ngươì được
Trong một bộ phim thì một người phụ trách Âm nhạc khác với một ngươì phụ trách Âm thanh – tiếng động

[nsp]

Tiếp....

Chương III Người nghe nhạc

Khi một bản nhạc , một dòng nhạc , một bài hát bạn đã hiểu , đã phù hợp với tâm trạng của bạn . bạn sẽ thấy nó hay tuyệt vời . Bạn sẽ không bao giờ lưu tâm đến một bài hát khác , một bản nhạc khác hay một dòng nhạc khác . Tuy vậy bạn không thể khẳng định rằng các loại khác không hay . Bạn chỉ có thể khẳng định rằng mình không thích loại đó mà thôi .
Một người am hiểu về Âm nhạc không phải là người nghe thật nhiều . Mà chính là người hiểu được sâu sắc bài hát hay bản nhạc đó .
Khi bạn đã thấy sự hay tuyệt vời Âm nhạc thì chính lúc đó , bạn sẽ trở thành một con người bảo thủ như bản nhạc của bạn vậy . Bạn sẽ rát khó chịu khi nghe bản nhạc mà bạn yêu thích bị cải biên , bị đạo nhạc ...vv....vv Bạn dễ dàng đánh giá một bài hát , một bản nhạc biểu diễn không được thành công . Bạn trở thành một con người thật Tuyệt vời trong Âm nhạc .
Nhưng bạn sẽ sai lầm vô cùng khi mang tính bảo thủ của thế giới Âm nhạc đó vào thế giới của Âm thanh . Thế giới của Âm thanh phát triển theo sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật phục vụ cho cuộc sống con người trong nhiều lĩnh vực chứ không phục vụ sự cảm thụ Nghệ thuật trừu tượng riêng tư của con người .
Việc tạo ra các nhạc cụ Âm thanh nó cũng bị ảnh hưởng nặng nề của sự cảm thụ Âm thanh của nơi nó xuất xứ được tạo ra . Một người nghệ nhân người Nga làm được một cây đàn BaLaLaiKa rất phát ra âm thanh rất hay . Nhưng vì thế mà bạn nghĩ rằng anh ta cũng làm được một cây Đàn bầu hay Đàn nhị giống như người nghệ nhân Việt nam làm thì quả là một sai lầm nghiêm trọng .

Vậy thì quan điểm của một nhà Kỹ nghệ người Mỹ sẽ cho rằng họ đóng một đôi thùng loa để nghe được hay tuyệt vời sẽ khác hẳn đối với một người Hà lan hoặc người Nhật bản . Và biết đâu đó một đôi loa giá trị đỉnh điểm của công nghệ thế giới có khi thể hiện giọng hát của nghệ sỹ chèo Thuý Hường giống như giọng hát của nghệ sỹ chèo Thuý Cải thì làm sao?

Vài lời mạn đàm nho nhỏ . mong có sự thỉnh giáo !

(NDV)

[tepriu]

Mạn đàm rất hay!