Tweet
Thời gian gần đây tôi có dịp xem một số sách về điều khiển tự động được viết và xuất bản ở Việt Nam gồm các sách sau:
1. Nguyễn Doãn Phước và Phan Xuân Minh (2000), Hệ Phi Tuyến, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
2. Nguyễn Doãn Phước (2005), Lý thuyết điều khiển nâng cao - Điều khiển tối ưu - Điều khiển bền vững - Điều khiển thích nghi, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
3. Nguyễn Doãn Phước, Phan Xuân Minh và Hán Thành Trung (2003), Lý thuyết điều khiển phi tuyến, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
4. Nguyễn Như Phong (2005), Lý thuyết mờ và ứng dụng, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
5. Nguyễn Phùng Quang (2005), Matlab & Simulink Dành Cho Kỹ Sư Điều Khiển Tự Động, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
6. Nguyễn Trọng Thuần (2004), Điều khiển logic và ứng dụng, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
7. Nguyễn Thương Ngô (2005), Lý Thuyết Điều Khiển Tự Động Thông Thường Và Hiện Đại - Quyển 1: Hệ Tuyến Tính (In Lần 2, Có Sửa Chữa Bổ Sung), NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
8. Nguyễn Thương Ngô (2005), Lý Thuyết Điều Khiển Tự Động Thông Thường Và Hiện Đại - Quyển 2: Hệ Xung Số, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
9. Nguyễn Thương Ngô (2005), Lý Thuyết Điều Khiển Tự Động Thông Thường Và Hiện Đại - Quyển 3: Hệ phi tuyến - Hệ ngẫu nhiên, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
10. Nguyễn Thương Ngô (1999), Lý thuyết điều khiển tự động hiện đại, Điều khiển tối ưu và điều khiển thích nghi (Quyển 4), NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
11. Phạm Công Ngô (1998), Lý thuyết điều khiển tự động, Tập 1, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
12. Phan Xuân Minh và Nguyễn Doãn Phước (2004), Lý Thuyết Điều Khiển Mờ, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
13. Phan Thanh Hải và Đặng Văn Uy (1995), Cơ sở lý thuyết tự động điều chỉnh và điều khiển, Tập 1, Đại học Hàng hải Việt Nam, Hải Phòng, VN.
14. Phan Thanh Hải và Đặng Văn Uy (1995), Cơ sở lý thuyết tự động điều chỉnh và điều khiển, Tập 2, Đại học Hàng hải Việt Nam, Hải Phòng, VN.
15. Một số tài liệu về điều khiển tự động ở các trang web của Đại học KHTN HCM.
Tiếp cận với ngành điều khiển tự động ở VN khi chưa có nhiều sách và tài liệu như bây giờ, điểm đầu tiên tôi đánh giá cao các tác giả đã cố gắng rất nhiều trong việc chuyển tải lý thuyết điều khiển từ sách tiếng nước ngoài vào Việt Nam. Điểm nổi bật là các sách tập trung vào phần lý thuyết điều khiển tự động cơ bản và giải những bài toán điều khiển cơ bản.
Tuy nhiên nhìn nhận thấy một số điểm sau:
1. Các sách được viết chủ yếu dựa vào nguồn sách tham khảo khác (nội dung mang tính 'dịch' và 'biên soạn'), mà ít dựa vào kết quả nghiên cứu và thí nghiệm của các tác giả (ít công trình khoa học được liệt kê trong danh mục tài liệu tham khảo).
2. Nội dung nhiều cuốn sách ở trên chủ yếu tập trung vào giải các bài toán điều khiển lý thuyết bằng các phương pháp cổ điển (dùng giấy và bút), một số cuốn gần đây đã đưa vào những chương trình phần mềm (bằng Pascal, C/C++, và MATLAB/Simulink) để minh họa.
3. Thiếu bóng dáng những hệ thống điều khiển tự động đặc thù cho VN. Tôi nghĩ đây là điểm mà chúng ta chưa mạnh vì chúng ta chưa chế tạo ra được nhiều thiết bị và hệ thống điều khiển tự động ở VN. Nhiều dây truyền sản xuất tự động chủ yếu được nhập từ nước ngoài.
4. Những mảng lý thuyết điều khiển hiện đại như điều khiển lô gíc mờ, điều khiển mạng nơ ron và điều khiển di truyền chưa có ứng dụng thực tế. Những vấn đề được trình bày trong sách mang tính lý thuyết và khá trừu tượng. Khi đọc và tìm hiểu các sách có lẽ người học rất khó khăn có thể áp dụng được kiến thức trong đó vào việc làm ra sản phẩm thực tế.
5. Chưa có nhiều thông tin về hệ thống điều khiển số (eg. bằng máy tính, sử dụng các bộ vi điều khiển, vi xử lý và kỹ thuật chíp khả trình).
6. Chưa có nhiều thông tin về mô hình hóa và nhận dạng hệ thống, ứng dụng mô hình hóa và nhận dạng hệ thống trong thiết kết điều khiển, đặc biệt các phương pháp thử nghiệm để mô hình hóa các thiết bị hoặc các thành phần của hệ thống điều khiển.
Từ những nhận xét trên, tôi tạm đề xuất một số hướng nghiên cứu, viết sách và tài liệu như sau:
1. Tăng cường làm thực hành (lập trình mô phỏng) và làm thí nghiệm, đặc biệt thí nghiệm với các hệ thống điều khiển sử dụng máy tính, bộ vi điều khiển và bộ vi xử lý.
2. Tổng hợp và phân tích đánh giá kết quả thí nghiệm, rồi viết báo cáo, viết các sách và tài liệu dựa trên các kết quả thí nghiệm.
3. Kết hợp làm thí nghiệm, kết hợp thực hành với lý thuyết, đặc biệt làm sao giải những bài toán ứng dụng và thiết kế được ngày càng nhiều hệ thống tự động cho Việt Nam phục vụ cho việc tăng sản phẩm và chất lượng hàng hóa của Việt Nam. Đặc biệt giai đoạn kể từ đây khi VN gia nhập WTO, muốn cạnh tranh với nhiều nước chúng ta phải đặt chất lượng hàng hóa sản phẩm và dịch vụ của chúng ta lên trên.
4. Xây dựng và phát triển nhiều phòng thí nghiệm (labs) ở nhiều nơi để tiến hành thử nghiệm chế tạo các hệ thống điều khiển tự động nói riêng và các thiết bị điện tử nói chung phục vụ nhu cầu trong toàn quốc.
Tôi hi vọng rằng trong số các thành viên tham gia www.dientuvietnam.net và picvietnam.com là những người sẽ tiếp tục kế bước những tác giả đi trước. Nếu trong số chúng ta có thể lập được một số labs làm thí nghiệm thì tôi nghĩ sẽ rất tốt. Phát triển hệ thống tự động, phát triển các thiết bị điện và điện tử luôn luôn đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng.
Xin mời mọi người tiếp tục trao đổi và nêu ý tưởng của mình.
Hải Âu
1. Nguyễn Doãn Phước và Phan Xuân Minh (2000), Hệ Phi Tuyến, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
2. Nguyễn Doãn Phước (2005), Lý thuyết điều khiển nâng cao - Điều khiển tối ưu - Điều khiển bền vững - Điều khiển thích nghi, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
3. Nguyễn Doãn Phước, Phan Xuân Minh và Hán Thành Trung (2003), Lý thuyết điều khiển phi tuyến, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
4. Nguyễn Như Phong (2005), Lý thuyết mờ và ứng dụng, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
5. Nguyễn Phùng Quang (2005), Matlab & Simulink Dành Cho Kỹ Sư Điều Khiển Tự Động, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
6. Nguyễn Trọng Thuần (2004), Điều khiển logic và ứng dụng, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
7. Nguyễn Thương Ngô (2005), Lý Thuyết Điều Khiển Tự Động Thông Thường Và Hiện Đại - Quyển 1: Hệ Tuyến Tính (In Lần 2, Có Sửa Chữa Bổ Sung), NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
8. Nguyễn Thương Ngô (2005), Lý Thuyết Điều Khiển Tự Động Thông Thường Và Hiện Đại - Quyển 2: Hệ Xung Số, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
9. Nguyễn Thương Ngô (2005), Lý Thuyết Điều Khiển Tự Động Thông Thường Và Hiện Đại - Quyển 3: Hệ phi tuyến - Hệ ngẫu nhiên, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
10. Nguyễn Thương Ngô (1999), Lý thuyết điều khiển tự động hiện đại, Điều khiển tối ưu và điều khiển thích nghi (Quyển 4), NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
11. Phạm Công Ngô (1998), Lý thuyết điều khiển tự động, Tập 1, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
12. Phan Xuân Minh và Nguyễn Doãn Phước (2004), Lý Thuyết Điều Khiển Mờ, NXB KH&KT, Hà Nội, VN.
13. Phan Thanh Hải và Đặng Văn Uy (1995), Cơ sở lý thuyết tự động điều chỉnh và điều khiển, Tập 1, Đại học Hàng hải Việt Nam, Hải Phòng, VN.
14. Phan Thanh Hải và Đặng Văn Uy (1995), Cơ sở lý thuyết tự động điều chỉnh và điều khiển, Tập 2, Đại học Hàng hải Việt Nam, Hải Phòng, VN.
15. Một số tài liệu về điều khiển tự động ở các trang web của Đại học KHTN HCM.
Tiếp cận với ngành điều khiển tự động ở VN khi chưa có nhiều sách và tài liệu như bây giờ, điểm đầu tiên tôi đánh giá cao các tác giả đã cố gắng rất nhiều trong việc chuyển tải lý thuyết điều khiển từ sách tiếng nước ngoài vào Việt Nam. Điểm nổi bật là các sách tập trung vào phần lý thuyết điều khiển tự động cơ bản và giải những bài toán điều khiển cơ bản.
Tuy nhiên nhìn nhận thấy một số điểm sau:
1. Các sách được viết chủ yếu dựa vào nguồn sách tham khảo khác (nội dung mang tính 'dịch' và 'biên soạn'), mà ít dựa vào kết quả nghiên cứu và thí nghiệm của các tác giả (ít công trình khoa học được liệt kê trong danh mục tài liệu tham khảo).
2. Nội dung nhiều cuốn sách ở trên chủ yếu tập trung vào giải các bài toán điều khiển lý thuyết bằng các phương pháp cổ điển (dùng giấy và bút), một số cuốn gần đây đã đưa vào những chương trình phần mềm (bằng Pascal, C/C++, và MATLAB/Simulink) để minh họa.
3. Thiếu bóng dáng những hệ thống điều khiển tự động đặc thù cho VN. Tôi nghĩ đây là điểm mà chúng ta chưa mạnh vì chúng ta chưa chế tạo ra được nhiều thiết bị và hệ thống điều khiển tự động ở VN. Nhiều dây truyền sản xuất tự động chủ yếu được nhập từ nước ngoài.
4. Những mảng lý thuyết điều khiển hiện đại như điều khiển lô gíc mờ, điều khiển mạng nơ ron và điều khiển di truyền chưa có ứng dụng thực tế. Những vấn đề được trình bày trong sách mang tính lý thuyết và khá trừu tượng. Khi đọc và tìm hiểu các sách có lẽ người học rất khó khăn có thể áp dụng được kiến thức trong đó vào việc làm ra sản phẩm thực tế.
5. Chưa có nhiều thông tin về hệ thống điều khiển số (eg. bằng máy tính, sử dụng các bộ vi điều khiển, vi xử lý và kỹ thuật chíp khả trình).
6. Chưa có nhiều thông tin về mô hình hóa và nhận dạng hệ thống, ứng dụng mô hình hóa và nhận dạng hệ thống trong thiết kết điều khiển, đặc biệt các phương pháp thử nghiệm để mô hình hóa các thiết bị hoặc các thành phần của hệ thống điều khiển.
Từ những nhận xét trên, tôi tạm đề xuất một số hướng nghiên cứu, viết sách và tài liệu như sau:
1. Tăng cường làm thực hành (lập trình mô phỏng) và làm thí nghiệm, đặc biệt thí nghiệm với các hệ thống điều khiển sử dụng máy tính, bộ vi điều khiển và bộ vi xử lý.
2. Tổng hợp và phân tích đánh giá kết quả thí nghiệm, rồi viết báo cáo, viết các sách và tài liệu dựa trên các kết quả thí nghiệm.
3. Kết hợp làm thí nghiệm, kết hợp thực hành với lý thuyết, đặc biệt làm sao giải những bài toán ứng dụng và thiết kế được ngày càng nhiều hệ thống tự động cho Việt Nam phục vụ cho việc tăng sản phẩm và chất lượng hàng hóa của Việt Nam. Đặc biệt giai đoạn kể từ đây khi VN gia nhập WTO, muốn cạnh tranh với nhiều nước chúng ta phải đặt chất lượng hàng hóa sản phẩm và dịch vụ của chúng ta lên trên.
4. Xây dựng và phát triển nhiều phòng thí nghiệm (labs) ở nhiều nơi để tiến hành thử nghiệm chế tạo các hệ thống điều khiển tự động nói riêng và các thiết bị điện tử nói chung phục vụ nhu cầu trong toàn quốc.
Tôi hi vọng rằng trong số các thành viên tham gia www.dientuvietnam.net và picvietnam.com là những người sẽ tiếp tục kế bước những tác giả đi trước. Nếu trong số chúng ta có thể lập được một số labs làm thí nghiệm thì tôi nghĩ sẽ rất tốt. Phát triển hệ thống tự động, phát triển các thiết bị điện và điện tử luôn luôn đáp ứng được nhu cầu của người tiêu dùng.
Xin mời mọi người tiếp tục trao đổi và nêu ý tưởng của mình.
Hải Âu
Comment