Mạch nguồn dimmer và bí ẩn của triac!

[NamVN]

Bác có thể cho mình biết cách làm này không? mình từng dùng tụ mắc song song với điện trở khoảng 1M để hạ áp rồi qua cầu diod như khi mình đo điện thế ngõ ra thì nó cũng còn rất cao, có phải điều chỉnh gì ko? Giá trị của tụ và điện trở là bao nhiêu để được điện áp 5V hoặc điện áp khác. còn vấn đề dòng ngõ ra phụ thuộc vào gì? có thể nâng dòng này lên cao được ko?

Bạn rất quan tâm đến bộ đổi nguồn AC/DC công suất nhỏ, không biến áp, giảm áp bằng tụ điện? Bạn cần lưu ý những điểm sau (cho dù rằng đây đơn giản chỉ là những kiến thức cơ bản) khi cần thiết kế lắp ráp mạch nguồn kiểu này:

1. Cho rằng mạch điện tải là thuần trở, thường là như vậy, thì đây là một mạch RC nối tiếp trong mạch điện xoay chiều.
2. Cái chúng ta cần là điện áp trên R, mà điện áp này phụ thuộc quan hệ Xr-Xc. Có nghĩa là điện áp ra mong muốn sẽ bị thay đổi rất lớn tùy theo dòng tải.

Vì vậy, bạn chú ý:
1. Không bao giờ đo điện áp sau C khi không có tải (R = trở kháng vào đồng hồ đo = rất lớn), vì điện áp đo được sẽ rất lớn. Điều này rất khác với khi đo điện áp thứ cấp biến áp.
2. Để điện áp ra ít thay đổi, cần tạo ra dòng tải (dòng điện qua C) tương đối ổn định. Muốn vậy, sau C, cần phải dùng mạch ổn áp, mà tốt nhất là mạch ổn áp song song (shunt regulator), trong trường hợp công suất nhỏ, đó chính là 1 điốt zener.

Mặc dù đây là mạch nguồn đơn giản nhất, dễ thiết kế - lắp ráp - điều chỉnh, rất tin cậy, nhưng bạn cần nhớ là mạch rất không an toàn, dễ gây chạm điện, giật điện nguy hiểm.

Để có căn cứ xác đáng (“nói có sách, mách có chứng”), hơn nữa tiện lợi cho các bạn quan tâm đến mạch vi điều khiển, các bạn hãy tham khảo 2 tài liệu sau đây của Microchip:
http://ww1.microchip.com/downloads/e...tes/00954A.pdf
http://ww1.microchip.com/downloads/e...tes/91008b.pdf

Chúc các bạn thành công.
NamVN

[NamVN]

Tại sao mạch lại kém an toàn? anh có thể nói rõ hơn được không? Thực ra tôi thiết kế mạch này để thay thế cho nguồn dùng tụ truyền thống. Tôi muốn thực hiện một giải pháp đơn giản gọn nhẹ hơn cho mạch hiện tại của tôi. Thêm nữa mạch của tôi có nhu cầu nâng cao công suất tiêu thụ nên tôi mới phải dùng biện pháp này. Mạch hiện tại đang chạy là dùng tụ và trở với diode như anh đã nói.

Tôi nói kém an toàn là vì chạm điện, giật điện nguy hiểm cho người.

Còn công suất tiêu thụ, tôi nghĩ bạn cần nhỏ bởi mạch dùng MAC97, Irms chỉ có 0,6A.

Hiện tại tôi mới chỉ nghĩ được có thế.

NamVN

[linhnc308]

Cảm ơn các đại ca về những kiến thức đưa ra, e chỉ biết đọc và học hỏi thêm để lắm được về điên tử công suất, mảng này e còn hơi yếu, trước mới thử DK thy cỡ 1KW dạng đơn giản thôi, còn nhiều cái e chưa biết. mong được chỉ giao thêm.
Thank!

[NamVN]

Mạch điện trên chỉ giảm bớt phần nguồn cung cấp cho PIC thôi anh NamVN ạ. Tuy nhiên theo tôi mạch đó không ảnh hưởng lắm nên không post lên. Nếu anh cảm thấy cần tôi sẽ post lên ngay!

Tôi đã nói không rõ ý, nên bạn hiểu sai, phần PIC, bạn chỉ cần vẽ thế là đủ. Vì ở đây mạch dùng triac, để tạo áp DC, từ đầu bạn có thể nói rõ về triac chọn dùng (đã nói), các thông số DC ra theo yêu cầu, dạng tải, ... Nhưng có lẽ đến đây bây giờ thì mọi chuyện có vẻ rõ hơn rồi.

Vấn đề này thực ra là do tôi không tìm thấy con thyristor nào có kích thước nhỏ và dòng nhỏ như con triac(MAC97A6) đang dùng.

Có lẽ không đến nỗi khó như vậy, vì tôi không ở HN, nên không hiểu thị trường ngoài đó. Còn nếu bí quá mà chỉ làm 1 mạch nguồn, chỉ cần kiếm 1 con SCR, bạn có thể tháo từ một mạch có sẵn, ví dụ, từ một bộ dây đèn nháy của TQ.

Vấn đề triac mở ngay khi đóng mạch ngay cả khi đầu vào tín hiệu điều khiển triac tôi cho nối đất từ đầu nên không thể đổ tại nguyên nhân tại PIC được.

Nếu đúng là bạn đã nối tắt G-MT1 mà triac vẫn mở khi đóng điện thì đây lại là vấn đề về chất lượng của bản thân con triac. Vì nguồn linh kiện (mới, mua ngoài thị trường) của ta hiện nay chủ yếu xuất xứ từ TQ, chất lượng rất không ổn định, bạn cần tìm linh kiện của họ này có điện áp đóng cho phép cao hơn, hoặc tìm tháo ở những bo mạch máy cũ xuất xứ tin cậy.

Sự thật thì tôi thấy rất lạ trong trường hợp của bạn, nên bạn cần thí nghiệm thêm và trao đổi, bởi vì tôi và các bạn khác không trực tiếp thử nghiệm với bạn. Trong quá trình lắp ráp, nhiều khi một mối hàn kém chất lượng, một sợi dây nối dài loằng ngoằng cũng gây ra nhiều trở ngại.

Tụ điện 22nF đã đảm bảo yêu cầu về cách ly điện áp một chiều rồi nên không cần thiết phải sử dụng 2 phương pháp trên.

Bạn đã không phân biệt được các vấn đề về cách ly khác nhau ở điểm nào.

Khi thay thế MOSFET bằng transistor thì lại yêu cầu dòng điều khiển lớn-> lại phải thêm biến áp xung để cách ly-> thể tích mạch lớn và giá thành cao.

Có lẽ không nghiêm trọng như vậy. Còn về biến áp cách ly, bạn có hình dung, để phù hợp với mạch của bạn, cái biến áp này to cỡ nào không?

NamVN

[caniggia]

có thễ nói là mạc của bạn không có hư gì hết tại bạn chưa hiểu hết về kỹ thuật trigger .(kỹ thuạt xung kích ) với họ thyistor ,
Đọc kỹ phần đăc tuyến bạn sẽ thấy với các ho scr hay triac thôhng thường TQ 5p6 hay bt12 thì dòng kích chan gate rất bé ,
Và đăc tuyến kích của thy như sau , bạn phải có nột xung kích lên chân gate vối ts rất ngắn ,nhưng để dimmer bằng thyis và dời pha thì điều đầu tiên khi bạn mở cồng thyistor thì xung phải có xung mồi (breath trigger)
thyritor khác với ho bjt vì nó kích bằng xung ,nhưng không đơn là xung là có thể khiền được cổng gate ,vì thế khi ở nữa kỳ ban đầu nó đầu nó dẩn hẳn 220v thì là lúc đó nó đang mồi cồng thyritor bằng xung kích thích sau đó mới có dimmer dời pha đựoc,bạn có thể tìm hiểu thêmn về đặc tính của con diac ,và tính năng của thường dùng để trigger triac ,khi có điện áp cao hơn điên chiu đung của diac dia tư đánh thủng tạo ra xung mồi cho cổng triac , sau khi đả mờ cồng triac ,thì mới có thể chình pha ( hay còn gọi là dimmer) vì thế mà tại họ th y ritor chân khiển không là base mà gate ,bạn cần đọc lý thêm cuốn điện tử công suất và đặc tính cũa ho thyistor ,
Để giải quyết về vấn đề người ta dùng các họ chuyên dụng như UJT( ujuntion transitor) hay PUT(pu jt) áp dụng dao động tícg thoatdd9e63 mỡ cồng cho thyistor ,
cón khi bạn dùng với MCU (cmos ) pic6f84a để dimmer thyistor , thì người ta phải viết mốt subroutine : trigger gate để mồi xung cho thyritor.chứ thật ra mạch bạn không có lỗi gì đâu mà bãn chất của thy ritor là như vậy ,

[phanbobo]

có thễ nói là mạc của bạn không có hư gì hết tại bạn chưa hiểu hết về kỹ thuật trigger .(kỹ thuạt xung kích ) với họ thyistor ,
Đọc kỹ phần đăc tuyến bạn sẽ thấy với các ho scr hay triac thôhng thường TQ 5p6 hay bt12 thì dòng kích chan gate rất bé ,
Và đăc tuyến kích của thy như sau , bạn phải có nột xung kích lên chân gate vối ts rất ngắn ,nhưng để dimmer bằng thyis và dời pha thì điều đầu tiên khi bạn mở cồng thyistor thì xung phải có xung mồi (breath trigger)
thyritor khác với ho bjt vì nó kích bằng xung ,nhưng không đơn là xung là có thể khiền được cổng gate ,vì thế khi ở nữa kỳ ban đầu nó đầu nó dẩn hẳn 220v thì là lúc đó nó đang mồi cồng thyritor bằng xung kích thích sau đó mới có dimmer dời pha đựoc,bạn có thể tìm hiểu thêmn về đặc tính của con diac ,và tính năng của thường dùng để trigger triac ,khi có điện áp cao hơn điên chiu đung của diac dia tư đánh thủng tạo ra xung mồi cho cổng triac , sau khi đả mờ cồng triac ,thì mới có thể chình pha ( hay còn gọi là dimmer) vì thế mà tại họ th y ritor chân khiển không là base mà gate ,bạn cần đọc lý thêm cuốn điện tử công suất và đặc tính cũa ho thyistor ,
Để giải quyết về vấn đề người ta dùng các họ chuyên dụng như UJT( ujuntion transitor) hay PUT(pu jt) áp dụng dao động tícg thoatdd9e63 mỡ cồng cho thyistor ,
cón khi bạn dùng với MCU (cmos ) pic6f84a để dimmer thyistor , thì người ta phải viết mốt subroutine : trigger gate để mồi xung cho thyritor.chứ thật ra mạch bạn không có lỗi gì đâu mà bãn chất của thy ritor là như vậy ,

Vậy theo anh không có cách nào khắc phục hiện tượng triac hay thyristor mở ở chu kỳ đầu tiên?

[caniggia]

de khac phuc hien tuong nay ban nen moi xug bang cach moi xung tuyen tinh .thuc ra khi ban dung MCU kich cho thyristor , thi nguoi viet phai tao mot xung sawtooth duoc mot xung ,de tao ra duoc 1 xung sawtooth kich cho gate cua thyristor ,nhung xung sawtooth nay lai la mot xung lien tuc ( tuc la khong phai la mot bien , bien kich thich ) de viet duoc mot xung kich voi dong cao kich cho gate thyristor roi tro lai tuc thoi sau vai ms tren 1 vong subruotine la rat kho , thyristor ko dap ung kip nhung ,nguoi viet dimmer kich thyristor da viet them mot 1 chuong trinh con chen vao de kich moi cong thyristor roi o ky dan ban dau , nhung khi viet xung kich moi bang MCu thi khong the nao kich toi dinh cong thyristor (neu dung dao dong tich thoat don gian UJThay PUT thi rat de tao ra xung kich hinh luoi kiem co the kich toi dinh thyristor trongthoi gian rat ngan roi tro lai ve dimmer cho nen khi bang kich thyristor bang 2 con chuyen dung nay thi se ko thay hien tuong dan thong thyristor ban dau ) nguoc khi mcu thi thoi han de viet xung dinh kich cong cho thyristor khong dat (dinh kich xung hien tren oscilloscope ko phai la dinh nhon , ban thu dung mach cam vao oscilloscope no hoi lai chu ko chuan nhu 1 dao dong tich thoat tao xung sawtooth ,cho nen xung nay van mo cong thyristor nhung thoi gian dap ung ko nhanh bang UJT va PUT (du co dung xtal 20Mhz ) => no la thyristor thong o ky ban dau , roi tu tro lai dimmer ,
Vi the cach khac phuc ban nen viet mot xung doi pha tu (co dieu che do rong ) kich cho san mo (driver trigger stage) bang UJT hoac PUT (UJT thi hoi mac vi no con chuyen dung (2n2464,) PUT(ngoai cho ban re lam ) thi se chuan va ko bi hien dan toan pha ky ban dau ,cach nay hien ung trong rat nhieu may han ,(welder) TIG ,MIG chinh 3 phase dimmer voi SCR , neu ban dung SCr thi trigger kho hon la triac .
chuc ban thanh cong .

[NamVN]

Rất tiếc, phanbobo ạ, bạn đã hoàn toàn không có kiến thức, không có kinh nghiệm về điện tử công suất, và muốn làm được việc của mình dựa trên một mẫu có sẵn. Tôi muốn cùng với bạn giải quyết vấn đề, nhưng rõ ràng là cách của tôi không hợp với bạn, hoặc là bạn không hợp với cách của tôi.

Một số bạn tham gia vào đây rất nhiệt tình, nhưng cũng hoàn toàn không hiểu gì về điện tử công suất, chỉ đọc sách, và suy luận ... không chính xác, bởi vậy, nếu cứ tiếp tục như thế này, bạn sẽ tiếp tục rối tung lên, hơn cả bòng bong!!!.

Bạn nên tìm người hiểu biết, và có kinh nghiệm về điện tử công suất ngay tại chỗ bạn, tôi nghĩ là HN, và có lẽ rất nhiều, để trực tiếp cộng tác với bạn, thì mới ra vấn đề được.

Có điều lạ là khi anh em thảo luận sôi nổi thế này, và cũng chưa có hướng, chưa đâu vào đâu, thì không hề thấy bóng dáng của mod đâu cả. Tôi mới tham gia diễn đàn, và hình dung vai trò của mod khác với thực tế thế này.

Tuy nhiên, cá nhân tôi thấy luồng này vẫn là một trong những luồng hay trên diễn đàn này, bởi vì mọi người tích cực tham gia, và mong muốn tham gia giải quyết vấn đề, cũng như để bổ sung kiến thức cho mình, chứ không để chỉ tán dương, chỉ trích nhau, hoặc khoa trương kiến thức vô bổ.

NamVN

[phanbobo]

Rất tiếc, phanbobo ạ, bạn đã hoàn toàn không có kiến thức, không có kinh nghiệm về điện tử công suất, và muốn làm được việc của mình dựa trên một mẫu có sẵn. Tôi muốn cùng với bạn giải quyết vấn đề, nhưng rõ ràng là cách của tôi không hợp với bạn, hoặc là bạn không hợp với cách của tôi.

Tôi không hiểu anh nói về hợp và không hợp là ở chỗ nào? Thực sự vấn đề ở đây đặt ra yêu cầu giải quyết cho bài toán cụ thể(do tôi nêu ra) chứ tôi không rõ tại sao lại nói là hợp hay không hơp?

Một số bạn tham gia vào đây rất nhiệt tình, nhưng cũng hoàn toàn không hiểu gì về điện tử công suất, chỉ đọc sách, và suy luận ... không chính xác, bởi vậy, nếu cứ tiếp tục như thế này, bạn sẽ tiếp tục rối tung lên, hơn cả bòng bong!!!.

Mọi người góp ý tôi đều lắng nghe rồi đem thử nghiệm thực tế chứ không hề chỉ biết nghe theo. Bằng chứng là tôi đã làm và có thử nghiệm tất cả các phương án mọi người đưa ra. Đồng ý là kiến thức về điện tử công suất của tôi chưa sâu nhưng chính vì vậy mới phải học hỏi mọi người.
Các phương án về mạch dập(snubber) tôi có đọc thêm các tài liệu của nước ngoài nhưng thực sự nó không đảm bảo 100% dập hết các xung nhiễu. Thỉnh thoảng mạch của tôi vẫn bị mở bất thường(chưa giải thích được) tuy nhiên đã hạn chế rất nhiều hiện tượng mở bất thường đó của triac.

Bạn nên tìm người hiểu biết, và có kinh nghiệm về điện tử công suất ngay tại chỗ bạn, tôi nghĩ là HN, và có lẽ rất nhiều, để trực tiếp cộng tác với bạn, thì mới ra vấn đề được.

Tôi có hỏi nhưng chỉ nhận được câu trả lời như của bạn!

Có điều lạ là khi anh em thảo luận sôi nổi thế này, và cũng chưa có hướng, chưa đâu vào đâu, thì không hề thấy bóng dáng của mod đâu cả. Tôi mới tham gia diễn đàn, và hình dung vai trò của mod khác với thực tế thế này.

Có thể vấn đề này MOD không rõ hoặc MOD đang bận việc gì đó! Có điều tôi cũng thấy MOD thiếu nhiệt tình trong diễn đàn!

Tóm lại qua các bài viết nhận xét của tôi về mạch dùng triac như sau:
- Kém an toàn: không phải do lý do điện giật mà thiếu an toàn do hay bị mở bất thường!(mạch snubber chỉ hạn chế thôi). Lý do nữa là khi triac cháy nó thường cháy kiểu nối tắt nên dễ gây hư hỏng thiết bị.
- Thuận tiện trong điều khiển công suất các thiết bị sử dụng điện lưới nhưng không tốt trong công việc tạo nguồn một chiều!
- Sử dụng MOSFET hay transistor + diode cầu có thể thay triac và thuận tiện và an toàn hơn trong điều khiển thiết bị
+ Dimmer được cả 2 bên (không như triac chỉ được một bên) nên làm tăng hiệu suất thiết bị.
+ Không bị đóng mở bất thường do các nguyên nhân về điện dung cực gate hay dv/dt.
+ Hạn chế nhiễu EMI(nhiều xung điện).
+ Hạn chế là phải dùng thêm mạch ĐK MOSFET.
- Không nên sử dụng phương án dimmer để đổi điện từ AC ra DC do hiệu xuất không cao và có thể ảnh hưởng tới đường tải điện(cháy, chập)
- Phương án tốt nhất là dùng mạch flyback để làm bộ nguồn với công suất nhỏ dưới 5W.
Trên đây là nhận xét của tôi về luồng này! mong mọi người góp ý!

[vietheart]

Vậy theo anh Nam, giải pháp nào là đúng đắn và hiệu quả nhất với một chi phí hợp lý!

[phanbobo]

Tôi đang nghiên cứu một cách khác nữa để thực hiện tạo nguồn một chiều! Đầu tiên cho AC 220V qua một diode chỉnh lưu , sau cho vào tụ lọc lấy điện áp 300V. dùng MOSFET cắt điện áp này ra với tần số tầm 20khz và duty là 50%. Sau đó cho nó qua một cái tụ (giá trị nhỏ thôi vì tần số cao) rồi chỉnh lưu lấy điện như trong cách làm nguồn dùng tụ thông thường. Cách làm này chẳng qua nâng tần số nguồn đầu vào lên cao để dùng tụ nhỏ đi. Liệu cách làm này có đảm bảo yêu cầu về dòng(200mA) và về áp(12V) không nhỉ? Mong các anh hào chỉ giáo!

[phanbobo]

Mình cũng xin mạn phép đề nghị các bạn nào có bài viết không liên quan đến vấn đề chính thì không nên post bài dài quá! Nếu dài quá sẽ làm người xem lan man, mất tập trung khi đọc bài viết. Dù sao cũng cảm ơn anh NamVN rất nhiều!

[saosau89]

Sơ đồ này có giúp được gì cho bạn không ?

[dinhnguyen]

bà con ơi..giúp mình với
bạn nào có ài liệu về con TL0802A không.cho mình xin một ít tài liệu về con này với nha.thanks

[xuantung]

các bác cho mình hỏi muốn mua dimmer số thì mua ở đâu nhỉ